Khép lại một năm 2020 với thị trường ô tô Việt Nam phân chia rõ rệt ở hai gam màu sáng – tối và có thể tăng trưởng âm do tác động từ đại dịch COVID-19. Dự báo về năm 2021, giới chuyên môn nhận định rằng tổng quan thị trường ô tô Việt Nam sẽ rất khó đoán định từ nhiều yếu tố.
Tuy ảm đạm nhưng có nhiều điểm nhấn về tổng quan thị trường ô tô Việt Nam
Tổng quan về thị trường ô tô Việt Nam trong năm 2020 chứng kiến nhiều biến động thăng trầm trong nửa đầu năm làm sức mua các tháng liên tiếp giảm sút trong khi nửa năm còn lại thị trường lại bứt tốc tăng trưởng.
Theo đó, trong nửa đầu năm 2020 dịch COVID-19 bùng phát đã phủ một bức “màn đen” lên toàn cầu và nhân loại, Việt Nam phải giãn cách xã hội, hàng loạt đại lý đóng cửa. Nhiều nhà máy như Ford, Toyota, TC Motor, Honda… phải tạm dừng các hoạt động để phòng chống dịch COVID. Do đó, doanh số bán xe của các đơn vị thành viên Hiệp hội Các nhà sản xuất ô tô Việt Nam (VAMA) trong 6 tháng đầu năm chỉ đạt 107.183 xe, giảm 30,5% so với cùng kỳ năm ngoái và đây là mức thấp nhất trong 5 năm qua.
Bức tranh sáng của thị trường ô tô Việt Nam 2020 chính là những ngày cuối tháng 6, Chính phủ cho phép giảm 50% lệ phí trước bạ đối với ô tô sản xuất lắp ráp trong nước để hỗ trợ người dân, doanh nghiệp. Nhờ đó, phí trước bạ đối với ô tô “nội” giảm từ 15 triệu đến gần 300 triệu đồng, tùy dòng xe và thương hiệu.
Chính việc giảm 50% lệ phí trước bạ này cho xe “nội” khiến các nhà nhập khẩu ô tô “ngoại” buộc phải giảm giá tương ứng để cạnh tranh, thậm chí có mẫu xe giảm đến 100% phí trước bạ, tương đương với mức giảm từ vài trăm triệu gần 900 triệu đồng… giúp thị trường ô tô Việt Nam nửa cuối năm doanh số bán xe tháng sau cao hơn tháng trước.
Tuy nhiên, theo giới chuyên môn, con số trên chưa phản ánh hết toàn cảnh thị trường ô tô Việt Nam bởi vì còn có sự góp mặt của những thương hiệu nổi tiếng như Audi, Jaguar Land Rover, Mercedes-Benz, Subaru, Volkswagen, Volvo… là đơn vị thành viên VAMA, nhưng không tiết lộ doanh số bán hàng.
Chỉ tính riêng TC Motor – đơn vị không phải là thành viên VAMA có doanh số bán 68.062 xe; VinFast cũng có doanh số bán hơn 30.000 xe. Nếu cộng cả 3 báo cáo chính thức từ VAMA, TC Motor và VinFast, thị trường ô tô Việt Nam 11 tháng năm 2020 tiêu thụ khoảng 346.830 xe, bình quân 31.530 xe/tháng. Với doanh số bán này, cùng với tháng cuối cùng của năm người dân tranh thủ chính sách giảm 50% lệ phí trước bạ để mua xe, ước tính cả năm 2020 Việt Nam tiêu thụ trên 380.000 xe, giảm khoảng 20.000 xe so với năm 2019.
Mặc dù vậy, điểm đáng chú ý ở thị trường ô tô Việt Nam 2020 là bên cạnh việc TC Motor luôn có nhiều những mẫu xe bán chạy nhất thị trường hàng tháng, thì trong 11 tháng qua đơn vị này đã vươn lên vị trí dẫn đầu toàn thị trường khi đạt doanh số 68.062 xe, bỏ xa con số 59.394 xe cùng thời điểm của liên doanh Toyota – đơn vị những năm trước luôn dẫn dắt thị trường về doanh số.
Thêm điểm nhấn là thương hiệu xe nội của bên VinFast chỉ sau gần 2 năm tham gia thị trường với tất cả 3 sản phẩm nhưng đã tạo nên điểm sáng trong ngành công nghiệp ô tô Việt Nam khi hàng tháng có những sản phẩm lọt vào Top 10 ô tô bán chạy nhất; trong đó mẫu xe cỡ nhỏ Fadil là đại diện nổi bật trong vị thế dẫn đầu phân khúc.
Bên cạnh đó, dù đạt doanh số khiêm tốn 31.350 xe trong 11 tháng qua, nhưng Kia Việt Nam thuộc Thaco quản lý lại là thương hiệu đầu tiên lắp ráp ô tô ở Việt Nam xuất khẩu “ngược” xe du lịch Kia Soluto, Cerato và Sedona sang Myanmar và Thái Lan – trung tâm sản xuất ô tô lớn nhất Đông Nam Á.
Cũng do đại dịch COVID-19, lần đầu tiên trong lịch sử, các hãng xe như BMW, Audi, Honda ở Việt Nam… đã ra mắt các dòng xe mới dưới hình thức trực tuyến. Đặc biệt, sân chơi lớn của ngành công nghiệp ô tô VN chính là triển lãm ô tô được tổ chức thường niên vào tháng 10 (Vietnam Motor Show) được các hãng lựa chọn để ra mắt dòng xe mới nhưng đã bị hủy sau 15 năm liền tổ chức.
Tổng quan về thị trường ô tô Việt Nam 2020, đại sứ đại diện VAMA cho rằng, bên cạnh việc Việt Nam kiểm soát tốt dịch bệnh COVID-19 thì chính sách giảm 50% lệ phí trước bạ đối với các loại xe sản xuất lắp ráp trong nước của Chính phủ cùng với hàng loạt những khuyến mại của doanh nghiệp đã kích thích nhu cầu của người dân, thu được doanh số bán hàng cao, đặc biệt là dòng xe lắp ráp trong nước.
Năm 2021 khó đoán định
Dự báo về thị trường ô tô Việt Nam vào năm 2021, ông Nguyễn Trung Hiếu, Trưởng tiểu ban Chính sách VAMA đã nhận định rằng thị trường rất khó đoán định khi chính sách giảm 50% lệ phí trước bạ kết thúc sẽ khó kích cầu thị trường, đặc biệt trong bối cảnh đại dịch bệnh COVID đang diễn biến phức tạp ở nhiều nước như hiện nay, các doanh nghiệp và người lao động tiếp tục phải thắt chặt chi tiêu.
Điều này cũng vừa được VinFast công bố, trước việc cung không đủ cầu của mẫu xe Fadil, hãng tiếp tục gia hạn ưu đãi “Trước bạ 0 đồng” cho những xe Fadil đặt cọc trong năm 2020 nhưng nhận xe trong năm 2021. Hay, chính sách đổi cũ lấy mới các mẫu xe VinFast Lux SA2.0, Lux A2.0 và Fadil, VinFast cũng tặng 50 triệu, 30 triệu và 10 triệu đồng tương ứng với các mẫu xe này cũng đã đóng góp phần thúc đẩy doanh số bán xe mới của doanh nghiệp.
Tuy nhiên, theo đánh giá của chuyên gia Vĩnh Nam, với tỷ lệ giảm thuế nhập khẩu theo Hiệp định EVFTA giá xe nhập khẩu về giảm ngay cũng quá lớn do lộ trình kéo dài và thu thuế tiêu thụ đặc biệt áp dụng với ô tô nhập khẩu được tính trên giá bán của nhà nhập khẩu (tức là tính trên cả lợi nhuận của doanh nghiệp).
Kết luận
Bên trên là những thông tin tổng quan thị trường ô tô Việt Nam trong năm 2021 đầy biến động, hy vọng với những điều trên sẽ giúp bạn lựa chọn đúng đắn về những loại ô tô đáng mua.